İyul ayın 30-da 1957-ci yılda Moldaviyanın Üüsek Sovet Prezidiumun izininä görä gagauzlara yazısı verildi rus alfavitin temelindä kirilik grafikasında. Bu alfavitinin avtorları Nikolay Tanasoglu hem Lüdmila Pokrovskaya.
Gagauzlara deyni bu kanon çok önemni oldu hem istoriya, hem kultura ilerlemesindä. Başladı tiparlanmaa gagauz dilindä üürenmäk kiyatları, folklor yaratmaları hem artistik kiyatları.
1958-ci yılda tipardan çıktı ‘Gagauz dilinin orfografiya kuralarını’. Gagauz dilinin funkțiyası diişildi, dilimiz başladı ilerlemää, bununnan barabar onun aaraştırılması bilim uurunda taa derindän hem taa geniştän geçirilärdi.
Bu alfavitini gagauzlar kullanarmışlar 1958-ci yıldan 1995-ci yıla kadar (sora yazısını latin grafikasına geçirmişlär).
1958-ci yıldan gagauzlar çekettilär ana dilini okullarda üürenmää. Dionis Tanasoglu ilk Bukvalık tiparladı. 1959-cu yılda tipardan çıktı ilk kiyadı gagauz dilindä ‘Bucaktan seslär’, nereyi girdi gagauz folkloru, genç gagauz yazıcıların yaratmaları. Bu vakıttan beeri bütün dünnä tanıştı genç gagauz literturasınnan. Ana dilindä gagauz yazıcıları çekettilär tiparlamaa kendi şiir hem proza yaratmalarını (N.G.Tanasoglu, D.N.Tanasoglu, N.İ.Baboglu, D.N.Kara Çoban, K.K.Vasilioglu h.b.), tiparlanardı üürenmäk kiyatlarını, sözlüklär h.b.
90-cı yıllarda bilim insannarı gagauz dilinin da yazısını latin grafikasına diiştirdilär.
Gagauz alfavitin yazısını iki variantta oldu. İlk variantı mayın 13-dä 1993-cü yılda Moldova Paramenti gagauz yazısını latin grafikasında kaaviletti. Onun kuruyucuları, Moldova Bilim Akademiyasının zaametçileri: doktor Gavril Gaydarcı, aaraştırıcı Elena Kolţa, üüretmen Valentina Kotenko. Gagauz alafitinin ikinci varianti kurdu profesor türkolog Lüdmila Pokrovskaya. Gagauz alfavitinin iki variantı bilim insannarı genitän aaraştırdı hem geldi çıkışa, ani gagauz alfavitindä 31 harf olacek.
Butakım, gagauz alfavitini latin grafikasında bitki variantı Gagauziyanın Halk Topluşunu yanvarin 26-da 1996-cı yılda kaaviledi.
Bu vakıttan sora bilim insannarı çekettilär eni üürenmäk kiyatlarını, sözlükleri hazırlamaa. Üüredicilär gagauz dilindä kursları geçtilär h.b. Büün Gagauz Erindä var Komrat Devlet Universiteti, iki koledj, çok lițey, gimnaziya, tiparlanêr gagauz dilindä gazetalar hem jurnallar. Gagauz uşakların var kolayı üürenmää ana dilini uşak başçasından taa. Gagauziyada var cümnä televizion hem radio kompaniyası ‘GRT’.
Mutaf Galina doktor, lector
